Welkom
NTz is het Nederlandstalige multidisciplinaire en praktijkgerichte wetenschappelijke tijdschrift over onderzoek naar zorg en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking. Met inzichten die direct bijdragen aan betere zorg en ondersteuning, brengt NTz wetenschap en praktijk samen.

Publiceren in NTZ?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie_w400_h260_bgtop.jpg)
Advertorial
Psychiatrie VB voor de Arts VG
Vragen over deze nascholing?
Huisartsen, VS & PA's werkzaam binnen en met kennis van de VB groep zijn welkom!
Cursus
Als arts voor verstandelijk gehandicapten (VG) richt jij je op het bewaken en het bevorderen van de gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking. Onder deze gezondheid valt ook de psychische gesteldheid va...

Inhoud NTZ 4 - 2023
Inhoudsopgave van de vierde editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
De vorige editie van NTz bevatte een artikel van Embregts et al. waarin de doelgroepen LVB+ en EVB+ werden gedefinieerd op basis van hun kenmerken en ondersteuningsbehoeften. De auteurs reageren daarmee op de opkomst van deze labels in de praktijk. Met het artikel willen ze bijdragen aan een zorgvuldig en eenduidig ...
Constructvaliditeit van het Communicatieve Intentie Onderzoek bij kinderen met communicatief meervoudige beperkingen
M.D. Wessels, S.R.J.M. Deckers, H.L.J.M. van Balkom en A.A.J. van der Putten
1. Inleiding
Kinderen met communicatief meervoudige beperkingen (CMB) zijn kinderen waarbij er “al dan niet door een onderliggende aandoening (aangeboren of verworven) sprake is van twee of meer functiebeperkingen die samen zorgen voor zeer specifieke ondersteuningsbehoeften in de communicatie en taalverwervi...
Co-onderzoekers met een verstandelijke beperking: waar staan we en hoe verder?
M.I.M. Schuurman
1. Inleiding
Steeds meer wordt in de zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking gebruik gemaakt van ervaringsdeskundigheid van de mensen zelf. Zo ziet een groeiend aantal zorgorganisaties de waarde in van de ervaringskennis van hun cliënten. Ook in onderwijs, beleid en wetenschap spelen ervar...
Moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) kan voorkomen bij alle cliënten of cliëntgroepen binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Reactie van Kennisketen Moeilijk Verstaanbaar Gedrag (MVG) van ’s Heeren Loo
E. Bisschops en M. Leeflang
In het NTz verscheen eind september jl. het artikel Kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstige verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychiatrische problematiek (Embregts et al., 2023). Dit artikel is met enthousiasme gelezen en besproken door de kennisketen Moeilijk Ve...
Laat LVB+ en EVB+ geen toestand zijn maar zorg voor perspectief!
P. Prins en P. Sterken
In 2019 verscheen het rapport Expertisecentra langdurige zorg (Wlz) (KPMG, 2019). Het doel van dit rapport was zicht te krijgen op doelgroepen omschreven als: ‘Laag volume hoog complex’. Mensen met een lichte verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek (LVB+) en mensen met een ernst...
LVB+; theorie en praktijk
G. Nass
Het artikel ‘Kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstig verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek’ in NTz 3, 2023, draagt hopelijk bij aan meer begrip voor de complexe, ingewikkelde situatie van mensen achter het label LVB+. In mijn reactie beperk ik ...
Uitreiking Ds. Visscherprijs 2024
Op donderdagmiddag 14 maart 2024 zal voor de vijftiende keer de tweejaarlijkse Ds. Visscherprijs voor het beste proefschrift in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking worden uitgereikt in Nijmegen.
In totaal zijn bij het jurysecretariaat 18 kandidaten aangemeld met een grote verscheidenheid aan boe...
Volgend jaar bestaat NTz vijftig jaar.
Gedurende het jaar zullen we daar op verschillende manieren aandacht aan besteden. Het bereiken van deze mijlpaal was niet mogelijk geweest zonder de inzet van velen die bij de totstandkoming van het tijdschrift betrokken zijn. Dat zijn vanzelfsprekend de auteurs en de abonnees, de redactie en de redactieraad en de ...
The good care relationship
M. Heerings
Het bevorderen van zelfredzaamheid en eigen regie staat hoog op de zorgagenda. Maar waar heb je het dan eigenlijk over? Ziet een cliënt eigen regie niet heel anders dan zijn woonbegeleider of naaste? In mijn het proefschrift ‘The Good Care Relationship in Long-term Care’ deed ik ethnografisch onderzoek en ontwikkeld...
Oproep voor indienen reacties
In de nieuwste uitgave van NTz schrijven Embregts et al. over de kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstig verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek.
De redactie en auteurs zijn benieuwd naar reacties. Draagt deze inbreng volgens u bij aan het onderzo...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Inhoud NTz 3 - 2023
Inhoudsopgave van de derde editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
Sinds enige tijd gaat in de gehandicaptenzorg veel aandacht uit naar complexe zorg. Als iemand die zich verdiept heeft in het complexiteitsdenken binnen de wetenschap, komt dat wat vreemd op mij over. In deze benadering is immers zorg altijd complex, omdat je te maken hebt met een samenspel van meer factoren dan je ...
Kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstig verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek
P. Embregts, R. Didden, X. Moonen, G. Leusink en C. Schuengel
1. Inleiding
Bij mensen met een verstandelijke beperking manifesteert zich op jonge leeftijd een verminderd cognitief en adaptief functioneren (APA, 2013). Ook lopen zij een verhoogd risico op het ervaren van probleemgedrag in vergelijking met de algemene bevolking (Dykens, 2007), al variëren prevalentiecijfers ste...
Diagnostisch hulpmiddel dementie bij mensen met (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) beperkingen
Ontwikkeling en eerste praktijktoets
M. Wissing, S. Koudenburg, I. van der Wal, M. Groen, L. van Dam, J. Hobbelen, P. De Deyn, A. Waninge en A. Dekker
1. Inleiding
De levensverwachting van mensen met verstandelijke beperkingen (VB) neemt toe, wat onder meer te relateren is aan betere (medische) zorg (Coppus, 2013; Evans et al., 2013; Torr & Davis, 2007). Aangezien hogere leeftijd de belangrijkste risicofactor is voor dementie (Alzheimer Nederland, 2021), komt dem...
Ingrijpende jeugdervaringen bij mensen met verstandelijke beperkingen
M. Maaskant
1. Inleiding
Dit feitenoverzicht gaat over Adverse Childhood Experiences (ACE). Dit zijn, vrij letterlijk vertaald, negatieve ervaringen in de kindertijd. In dit feitenoverzicht wordt voor ACE, in navolging van VervoortSchel et al. (2021), de term ‘ingrijpende jeugdervaringen’ gebruikt.
Ingrijpende jeugdervaringen...
Proefschrift & Praktijk
J. Nieuwenhuis
Mijn naam is Jeanet Nieuwenhuis, ik werk zo’n dertien jaar als (beleids)psychiater en senior onderzoeker bij VGGNet. VGGNet is een specialisme binnen GGNeteen S-GGZ organisatie in NO Gelderlandvoor mensen met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) en Zwakbegaafdheid (ZB) met complexe psychiatrische problematiek. O...
Symposium ter herdenking van leven en werken van Anton Došen (1939-2023)
Op 3 januari van dit jaar is Anton Došen overleden. Vanwege zijn grote impact op de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking wordt er voor Vlaamse en Nederlandse professionals een uniek herdenkingssymposium als eerbetoon aan Anton georganiseerd. De dagvoorzitter is Filip Morisse.
In het ochtendprogramma...

Inhoud NTz 2 - 2023
Inhoudsopgave van de tweede editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
In Quality of Life for People with Intellectual and Other Developmental Disabilities. Applications across Individuals, Organizations, Communities, and Systems beschrijven Schalock, Gardner en Bradley (2007) hoe de gehandicaptenzorg ooit ontstaan is om mensen weg te houden van de samenleving om te voorkomen dat ze to...
Oproep voor inzenden dissertaties Ds. Visscherprijs 2024
In maart 2024 zal voor de vijftiende keer de Ds. Visscherprijs worden uitgereikt aan de schrijver van het beste proefschrift op het terrein van de gehandicaptenzorg, dat tussen 1 november 2021 en 1 november 2023 is verdedigd. De winnaar ontvangt een geldbedrag van € 20.000 bruto.
De dissertatie moet een wetenschapp...
Het cliëntperspectief op uitkomstmaten bij behandeling van moeilijk verstaanbaar gedrag
Resultaten van een inclusieve Delphi-studie
G. de Kuijper, J. den Besten-van Ravenswaaij, P.J. Hoekstra & A. de Bildt
1. Inleiding
Moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) komt geregeld voor bij mensen met een verstandelijke beperking (VB). Hieronder valt zowel externaliserend gedrag (verbale en fysieke agressie, destructief en grensoverschrijdend gedrag, woede-uitbarstingen, hyperactiviteit en prikkelbaarheid) als internaliserend gedra...
De randvoorwaarden voor beeldzorg in de gehandicaptenzorg
Een concept mapping onderzoek
A. van der Poel, S. van der Weegen, M. van Bon-Martens, T. van Doesum & B. Boon
1. Inleiding
Recent is e-health door Nictiz gedefinieerd als ‘de toepassing van zowel digitale informatie als communicatie om de gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen en/of te verbeteren’ (Lettow et al., 2019). Dit is een update van eerdere veelgebruikte definitie van Pagliari et al. (2005, gebaseerd op Eys...
De ondersteuning van transgender personen met een licht verstandelijke beperking vanuit het perspectief van professionals
Een kwalitatieve studie
J. Maes, N. Peters-Scheffer, I. Derks & S. Stutterheim
1. Introductie
Genderdysforie bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) is onderbelicht in de wetenschappelijke literatuur én in de klinische praktijk (Zoutenbier & Kef, 2019). Genderdysforie, of genderincongruentie, verwijst naar een aanhoudende incongruentie tussen het ervaren gender van de persoon ...
De NIPT en het syndroom van Down Over: dilemma’s rond prenataal onderzoek
Boekbespreking
J. van Berkel
Met het boek ‘De NIPT en het syndroom van Down’ beogen de auteurs bouwstenen aan te reiken aan ouders die na de prenatale screening een keuze moeten maken of ze hun kind geboren laten worden of dat ze de zwangerschap afbreken. Tevens stellen zij als kernvraag: ‘Willen we een wereld waar alles wat afwijkt van het nor...
Em. prof. dr. Adrianus (Adri) Vermeer
In memoriam
L. Wijnroks
Op 9 maart 2023 is em. prof. dr. Adrianus (Adri) Vermeer overleden.
Aan het begin van zijn wetenschappelijke carrière toonde Adri Vermeer een bijzonder interesse voor het bewegingsonderwijs voor kinderen met een motorische beperking. Hij was ervan overtuigd dat bewegen bijdraagt aan de groei en ontwikkeling van het...
VGN-masterclass ‘Wetenschappelijk onderzoek’ van start in september 2023
De masterclass is bedoeld voor academici en hbo’ers die werkzaam zijn bij organisaties in de gehandicaptenzorg (voor mensen met zintuiglijke, motorische, verstandelijke of meervoudige beperkingen). Dat kunnen zowel starters of junior-onderzoekers zijn als mensen die hun kennis over onderzoek willen opfrissen om daad...
Proefschrift & Prakijk
D. Gast
Mijn naam is David Gast en ik werk sinds april 2022 als docent-onderzoeker bij het lectoraat ‘LVB en Risicovol Gedrag’ aan Hogeschool Leiden. Daarvoor was ik vijf jaar werkzaam als coördinerend onderzoeker/promovendus aan de afdeling Psychiatrie van het LUMC. Het thema van mijn promotietraject was het effect van voe...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Inhoud NTz 1 - 2023
Inhoudsopgave van de eerste editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
Onderzoek dat voortkomt uit nieuwsgierigheid of verwondering heeft op mij een extra aantrekkingskracht. Het maakt het onderzoek persoonlijker. Hoewel ook dan een wetenschappelijke distantie wordt bewaard, voel je dat iemand begaan is met het onderwerp en gedreven is er meer over te weten te komen. Het maakt dat ik b...
Eudaimonistisch welbevinden bij mensen met een lichte tot matige verstandelijke beperking
A. van Herwaarden, N.C. Peters-Scheffer & R. Didden
1. Introductie
Onderzoek naar mensen met een verstandelijke beperking (VB) richt zich steeds meer op mogelijkheden en welbevinden in plaats van op defecten en stoornissen. Het ervaren welbevinden van personen met een VB staat steeds vaker centraal in beleidsontwikkeling, behandeling en ondersteuning (VGN, 2017). He...
Een leven wat waard is om gedeeld te worden
Over kwaliteit van leven van mensen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen
M. Nieuwenhuijse
1. Inleiding
De interesse voor dit onderzoek naar Kwaliteit van Leven (KvL) van mensen met (Zeer) Ernstige Verstandelijk en Meervoudige Beperkingen (Z)EVMB kwam voort uit mijn werk als directeur-bestuurder van het gespecialiseerde dagbehandelingscentrum ‘Omega’ in Amsterdam. Hier werd ik geconfronteerd met kinderen...
De waarde van ervaringsdeskundigheid in een adviesraad voor wetenschappelijk onderzoek
P. Embregts & K. Beenhakker
1. Inleiding
De laatste jaren wordt het belang van ervaringskennis van mensen met een verstandelijke beperking erkend en op verschillende manieren ingezet binnen de zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking, onderwijs, beleid en wetenschap (Embregts et al., 2021). Vanuit de wetenschap werkt ...
In memoriam em. prof. dr. Ante (Anton) Došen (1939-2023)
F. Morisse
- Kroaat – Nederlander - wereldburger
- Groot Mens
- Filantroop
- Grote kenner en genieter van muziek en andere kunst
- Met onuitspreekbare naam
- Echtgenoot
- Vader-grootvader
- Huisarts
- Psychiater en kinderpsychiater
- Hoofd Observatiecentrum de Hondsberg te Oisterwijk
- Hoofd Kinderpsychiatrisch ziekenhuis het Hoekske in...
Boekbespreking van Leven met Lidewij
Een reis door de wereld van mijn dochter
J. à Campo
In Leven met Lidewij beschrijft Bert Natter het opgroeien en opvoeden van zijn dochter met aangeboren ‘meervoudige beperking’. Het boek bestrijkt achttien jaren en omvat de overgang van beschermd wonen in haar ouderlijk huis naar ‘onder begeleiding zelfstandig’ wonen in een woongroep. Het is geschreven vanuit het ge...